Steunouder Nederland
Liefdevol vangnet voor gezinnen in zwaar weer
Veel gezinnen staan er alleen voor als de hulp vanuit de jeugdzorg eindigt. Dat terwijl verschillende organisaties een vangnet kunnen vormen door informele steun te bieden. Hoogste tijd om die twee mogelijkheden te vervlechten, stelt Asisa Spaans-Boujahma, directeur van Steunouder Nederland. ‘Dat helpt niet alleen de gezinnen, maar ook de overbelaste jeugdzorg. Dit doen we in samenwerking met Samen Oplopen en de Oudertelefoon.’
Volgens de meest recente cijfers van het CBS zijn er zo’n 394.000 gezinnen die jeugdzorg kregen. Een ongekend hoog aantal. De druk op de professionele zorg is groot terwijl de situatie van de gezinnen uiterst kwetsbaar is. Zelf werkte Spaans acht jaar in de jeugdzorg. Daar zag ze wat er gebeurt als de professional overvraagd wordt. Maar ook hoe cruciaal ondersteuning vanuit de omgeving kan zijn voor een gezin.
Meer lucht
Er zijn verschillende organisaties die dergelijke informele steun bieden. Vrijwilligers van Samen Oplopen bijvoorbeeld helpen kwetsbare gezinnen die gebukt gaan onder stress rond allerlei leefgebieden. Steunouder Nederland koppelt een steunouder (een vrijwilliger) aan het gezin, zodat de ouders wat meer lucht hebben wanneer hun kind bij de steunouder is. En de Oudertelefoon biedt telefonische hulp aan gezinnen die met vragen worstelen. Spaans: ‘We zien hoe effectvol dat is. Ouders krijgen meer vertrouwen, de stress neemt af en hun veerkracht groeit.’
Toch vinden de formele en informele zorg elkaar niet als vanzelf. Daarom zijn de drie initiatiefnemers de pilot Sterke Schakels gestart. Het is de bedoeling dat hulpverleners al tijdens het zorgtraject de ouders in contact brengen met een informeel netwerk. In eerste instantie gaat het om honderd gezinnen. Ze zijn bijvoorbeeld dakloos geraakt of hebben te maken met jeugdzorg. Spaans: ‘We blijven nabij en zorgen ervoor dat zij zich gehoord en gezien voelen. Zonder oordeel. Wat ook helpt: we leggen geen dossier aan. Juist zo’n dossier kan ouders ervan weerhouden om hulp te vragen.’
Ontwikkelplek
Dioraphte maakt ruimte om nieuwe ideeën uit te proberen die niet direct in een hokje passen. Maar die wel nodig zijn om verder te komen met vraagstukken die de samenleving bezighouden. Vaak gaat het om initiatieven die anders nauwelijks de kans krijgen. Dat doen we zonder al te veel hindernissen op te werpen. Juist dan kan het onverwachte ontstaan.
Hoge werkdruk
Maar ziet de jeugdzorg die informele zorg wel zitten? Spaans: ‘We hebben gelukkig de tijd mee. De waarde van informele zorg wordt steeds meer erkend. Bovendien helpt dit het beroep op de zorg terug te dringen. Het kan bijvoorbeeld voorkomen dat ouders opnieuw in een officieel traject terechtkomen.’
Ook de hulpverleners zelf hebben baat bij de informele steun, weet Spaans. ‘Hun werkdruk is hoog. Vaak zijn de hulpverleners intens betrokken bij de gezinnen in crisis. Als de uren op zijn, houdt ook de hulp vaak op. Dat voelt niet altijd fijn. Nu kunnen de hulpverleners tijdig informele steun inschakelen.’
Niet dichttimmeren
Dat Spaans voor financiering bij Dioraphte aanklopte, heeft te maken met de ruimte die zij zocht. ‘Bij vernieuwingen in de zorg moet je vaak aan allerlei wetenschappelijke criteria voldoen. Dat is terecht. Maar dit initiatief vraagt erom gewoon aan de slag te kunnen met wat werkt. Intussen leren we van wat zich aandient, zonder alles op voorhand dicht te timmeren.’ Met die ervaringen wordt een gedetailleerd plan gemaakt. Daarin komt te staan wat goed en minder goed heeft gewerkt. Met dit plan gaan de initiatiefnemers andere organisaties in de zorg op weg helpen. ‘We hebben immers allemaal hetzelfde doel: kwetsbare gezinnen ondersteunen en versterken.’